Balık hakkında doğru bilinen yanlışlar oldukça ilginç ve önemli. İşte bazı yaygın yanlış inanışlar ve doğruları:
- Taze balık her zaman marketteki dondurulmuş balıktan iyidir:
- Yanlış: Balık çok çabuk bozulur. Eğer aldığınız balığın çok taze olduğunu gerçekten bilmiyorsanız, dondurulmuş ürün daha sağlıklı olabilir. Dondurulan balıklar, tutulduğu yerde hemen işlenir ve çabuk bozulan iç organları atılır. Taze satılan balıkların ise ne kadar beklediğini bilemezsiniz.
- Balıkların sağlığa yararı, her zaman sağlık üstüne olabilecek zararlı etkilerinden daha fazladır:
- Yanlış: Balıklar, zararlı kimyasallar (özellikle cıva) ile bulaşmış olabilir. Bu nedenle belli grupların (gebe, bebek vs.) balık tüketiminin sınırlı olması gerekir.
- Düzenli balık yemenin yalnızca kalp sağlığı açısından faydası vardır:
- Yanlış: Düzenli balık tüketmek, ölümcül kalp hastalıkları riskini %36 oranında azaltır. Ayrıca depresyon, yüksek tansiyon, bazı romatizmalar, inme ve bazı kanserler üzerine de olumlu etkileri vardır.
- İstiridye afrodizyaktır:
- Yanlış: Yüzyıllardır böyle biliniyordu ama bunun bir şehir efsanesi olduğu ortaya çıktı.
- Balığın yararlı etkilerinden yararlanmak için ayda 1-2 kez yemek yeterli:
- Yanlış: Amerikan Kalp Cemiyeti (AHA), haftada en az 2 porsiyon (1 porsiyon: 100 gr) yağlı balık öneriyor.
- Sushi (sashimi) kalitesinde çiğ balığı rahatlıkla yiyebilirim:
- Yanlış: Çiğ ürünlerde her zaman hastalık geçme riski vardır. “Sushi kalitesinde çiğ balık” ticari bir terimdir ve mikroorganizmaların olmadığı anlamına gelmez. Sushi için hazırlanan balıklar çoğunlukla derin dondurulur. Dondurma mikroorganizmaları öldürebilir ama bundan emin olmanın tek yolu pişirmektir.
- Karides, yengeç, midye, istakoz gibi kabuklu deniz hayvanları kolesterol yönünden zararlıdır, az yenmesi gerekir:
- Yanlış: Kabuklu deniz hayvanlarının kolesterol yönünden tehlikeli olduğu yönünde bir inanış vardır. Ancak et ve tavuk ile kıyaslandığında, kabuklu deniz hayvanlarındaki sağlıksız yağlar daha azdır ve ciddi bir protein kaynağıdır.
- Balık yiyenler daha akıllı olur:
- Yanlış: Akıl üstüne bir veri yok ama haftada en az bir gün fırın veya ızgara balık yiyenlerde hafızanın daha kuvvetli olduğu, yaşlanmayla zihinsel faaliyetlerdeki azalmanın ve Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha az olduğu biliniyor.
- Doğal ortamda yetişen balıklar, çiftlik (kültür) balıklarından daha iyidir:
- Yanlış: Her birinin olumlu ve olumsuz yanları vardır. Deniz balığının hangi ortamlarda bulunduğunu, ne yediğini bilemezsiniz. Kültür balıkları ise kontrollü bir süreçte yetiştirildiği için daha sağlıklı olabilir.
- Taze balık, balık gibi kokar:
- Yanlış: Taze balığın normalde hiç kokusu olmaz veya çok az deniz kokar. Eğer balık gibi kokuyorsa, o balık bayat demektir.
- Balık sevmiyorum, omega 3 yağ asitlerini hap şeklinde de alabilirim:
- Yanlış: Omega 3 yağ asitlerini içeren balık yağı kapsülleri, doğal balık ile aynı yararı sağlamaz. Bilimsel çalışmalar, dışarıdan alınan omega 3 içeren balık yağının kalp damar sağlığına bir etkisinin olmadığını gösterdi.
- Balıklarda parazit bulunmaz:
- Yanlış: Bulunabilir. Ancak bu tür zararlılar pişirilmekle ölürler.
- Gebe kadınlar balık yememelidir:
- Yanlış: Gebeler balık yemelidir. Ancak bazı balıkların yüksek oranda cıva içerebilmesi nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Küçük balıkları ve çiftlik balıklarını tercih etmek daha güvenli olabilir.
- Deniz ürünleri alerji yapmaz:
- Yanlış: Deniz ürünleri, en çok alerji yapan gıdalardandır. Karides, istakoz gibi kabuklu deniz hayvanlarında ciddi alerji olabilir.
- Balıklar ne şekilde pişirilirse pişirilsin yararlıdır:
- Yanlış: En sağlıklı balık, fırında ve ızgarada pişendir. Derin yağda kızartılan balıkların sağlığa yararı kaybolur ve kalp hastalıkları riski artabilir.
Balık, milyonlarca yıldır insanoğlunun en değerli besin maddelerinden biri. Çeşitli deniz ürünleri, omega 3, protein, mineral ve vitaminler yönünden olağanüstü bir besin kaynağıdır. Haftada en az 2 gün balık tüketmek, sağlığınız için oldukça faydalıdır. Balık sevmeyenler için tavada fileto mezgit veya fırında levrek iyi bir başlangıç olabilir.
