Gıda Kaynakları
İyot hangi gıdalardan alınır, kaynakları nelerdir. İyot, toprakta ve okyanusta bulunur ve miktar olarak değişir . İyot esas olarak hayvansal proteinli gıdalarda ve deniz sebzelerinde ve daha az oranda ekmek, tahıl ve süt gibi kuvvetlendirilmiş gıdalarda bulunur.
- Deniz yosunu (nori, yosun, kombu, wakame)
- Balık, kabuklu deniz ürünleri (morina, konserve ton balığı, istiridye, karides)
- “İyotlu” etiketli sofra tuzları
- Süt ürünleri ( süt , peynir , yoğurt )
- Yumurtalar
- Sığır karaciğeri
- Tavuk
- Güçlendirilmiş bebek maması
Eksiklik ve Toksisite Belirtileri
Eksiklik
İyot, metabolizmayı düzenler, yiyeceklerden elde edilen enerjinin hücrelerin işlev görmesine ve büyümesine yardımcı olmak için enerjiye dönüştürülmesini sağlar. İyot eksikliği bu nedenle normal büyüme ve gelişmeyi önleyebilir. Bu, özellikle düşük, ölü doğum, büyüme geriliği ve bilişsel bozuklukların (okuma, yazma, konuşma, problem çözme, sosyal beceriler ile ilgili zorluklar) meydana gelebileceği hamile kadınlar ve bebeklerde tehlikelidir. Yetişkinlerde, günde 10-20 mcg’den daha az iyot eksikliği, hipotiroidizm adı verilen yetersiz tiroid hormonu üretimine yol açabilir ve bu da kalp atış hızı, vücut ısısı ve vücut ağırlığının düzenlenmesi gibi normal metabolik işlevleri bozar. [2] Boyunda guatr adı verilen bir yumru veya şişlik genellikle hipotiroidizme eşlik eder. Hipotiroidizmin diğer belirtileri şunlardır:
- Yorgunluk, uyuşukluk
- zayıflık
- Soğuğa duyarlılık
- Kabızlık
- Kuru cilt ve saç
- Kilo almak
İyot eksikliği riski taşıyan kişiler arasında iyotlu tuz veya iyot içeren takviyeler kullanmayanlar, hamileler, hayvansal gıda yemeyen veganlar ve toprakta iyot seviyesinin düşük olduğu bölgelerde (örn. dağlık bölgeler) yaşayanlar bulunur. .
Toksisite
Yüksek iyot alımları çoğu sağlıklı insanda genellikle iyi tolere edilir ve sorunlara neden olmaz. Bu, düzenli olarak iyot bakımından zengin deniz yosunu yiyen Japonya ve Kore gibi ülkelerde gözlenmiştir. Ancak otoimmün tiroid hastalığı olan veya kronik iyot eksikliği öyküsü olan bazı kişiler, ekstra iyot almaya duyarlı olabilir, bu da hipotiroidizm ve guatr gibi iyot eksikliği durumlarına neden olabilir. Aşırı iyot ayrıca çok fazla tiroid hormonu üretimine yol açarak hipertiroidizme neden olabilir; Bu durumun belirtileri, kilo kaybını, hızlı veya düzensiz kalp atışını, el titremelerini, sinirliliği, yorgunluğu ve terlemeyi destekleyen artan bir metabolizmadır. Bazen diyet iyotunda RDA’nın üzerindeki hafif bir artış bile hassas kişilerde iyot kaynaklı hipertiroidizme neden olabilir.
Bazı epidemiyolojik çalışmalar, yüksek deniz yosunu alımının, özellikle postmenopozal kadınlarda belirli tipte tiroid kanseri riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu göstermiştir, ancak kesin mekanizma belirsizdir.
Aşırı iyot alımı, yüksek doz takviyelerin kullanımından veya bazı deniz yosunlarının ve iyot içeren tuzların aşırı tüketilmesinden kaynaklanabilir. Şiddetli iyot zehirlenmesi nadirdir, ancak semptomlar arasında ateş; karın ağrısı; mide bulantısı; kusma; ağız, boğaz ve midede yanma hissi; ve hatta koma. Çocuklar, bebekler, yaşlılar ve mevcut tiroid hastalığı olanlar, iyot toksisitesi ve iyot kaynaklı hipotiroidizm ve hipertiroidizme karşı özellikle savunmasızdır.
Biliyor musun?
- İnsanlar diyet iyotlarının çoğunu iyotlu tuz ve sütten alırlar.
- İyot takviyeleri, lisinopril, spironolakton ve amilorid dahil olmak üzere belirli tansiyon ilaçları ve diüretiklerle etkileşime girerek kanda hiperkalemi adı verilen tehlikeli bir potasyum birikmesine neden olabilir.
- İyot, bir kişinin röntgen veya bilgisayarlı tomografi (CT taraması) yaptırmadan önce alabileceği kontrast maddelerinde bulunan bir bileşendir. Vücut organlarının daha net resimlerinin görülebilmesi için ışınları emmeye yardımcı olur.
