Çörek otu, binlerce yıldır şifa kaynağı olarak kullanılan bir bitkidir. Asya, Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerinde yetişen çörek otu, hem tohumu hem de yağı ile pek çok sağlık sorununa iyi gelir. Bu yazımızda çörek otunun nerelerde yetiştiği, tarih içinde kullanımını, özelliklerini, içeriğini, yağının özelliklerini, günlük kullanımını ve sağlık için nasıl ve hangi hastalıklar için nasıl kullanılabileceğini anlatacağız.
Çörek Otu Nerede Yetişir?
Çörek otu, Nigella sativa adlı çiçekli bir bitkinin tohumlarıdır. Bu bitki, Güneybatı Asya, Orta Doğu ve Güney Avrupa’da yetişir. Çörek otu bitkisi zor iklimlerde ve koşullarda yaşayabilir. Tohumları siyah renkli ve susama benzer şekildedir. Ayrıca siyah kimyon olarak da bilinir ancak kimyon ile akrabalığı yoktur. Çörek otu tohumları biberli bir tada sahiptir ve Hint ve Orta Doğu mutfaklarında baharat olarak kullanılır.
Çörek Otu Tarih İçinde Nasıl Kullanılmıştır?
Çörek otu, tarih boyunca pek çok medeniyet tarafından şifa kaynağı olarak kullanılmıştır. Eski Mısır’da firavun Tutankamon’un mezarında bile çörek otu bulunmuştur. Kleopatra güzellik için, Hipokrat ise karaciğer hastalıkları için çörek otunu tavsiye etmiştir. İslam literatüründe de çörek otunun şifalarından bahsedilmiştir. Peygamber Efendimiz (s.a.v) “Ölümden başka her derde deva olan çörek otunu kullanınız” buyurmuştur.
Çörek Otu Ne İçerir?
Çörek otu tohumu ve yağı, vücuda faydalı pek çok madde içerir. Çörek otunun ana bileşeni timokinon adlı bir antioksidandır. Antioksidanlar, hücreleri serbest radikallerden koruyan ve yaşlanmayı geciktiren maddelerdir. Çörek otu ayrıca timohidrokinon ve timol gibi diğer antioksidanlar da içerir.
Çörek otu tohumunda yağlar, karbonhidratlar, albümin ve bir kısmı henüz tanımlanmamış yüzden fazla besin maddesi bulunur. Çok değerli maddeler olan doymamış yağ asitleri de içerisinde mevcuttur. Eterli yağlar olarak kofur, nigellon, alfa-pinen içermektedir.
Çörek otu ayrıca B1, B2, B6 vitaminleri, folik asit, niasin, demir, kalsiyum, magnezyum, çinko, selenyum ve amino asitler gibi pek çok vitamin ve mineral de içerir.
Çörek Otu Faydaları Nelerdir?
Çörek otu tohumu ve yağı ile pek çok sağlık sorununa iyi gelir. Çörek otunun faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: Çörek otu içerdiği antioksidanlar sayesinde bağışıklık sistemini destekler ve enfeksiyonlara karşı korur. Özellikle grip gibi viral hastalıklarda çörek otu tüketmek hastalığın süresini kısaltabilir ve semptomları hafifletebilir.
- Kansere karşı koruyucudur: Çörek otunun ana bileşeni olan timokinon, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını engelleyen bir etkiye sahiptir. Çörek otu, özellikle meme, prostat, kolon, akciğer ve beyin kanserleri gibi pek çok kanser türüne karşı koruyucu olabilir.
- Sindirim sistemine iyi gelir: Çörek otu, sindirim enzimlerinin salgılanmasını artırarak sindirimi kolaylaştırır. Ayrıca gaz, şişkinlik, kabızlık, mide ağrısı gibi sindirim sorunlarını giderir. Ülsere neden olan helikobakter pilori bakterisinin üremesini engeller.
- Alerjilere iyi gelir: Çörek otu, antihistaminik bir etki göstererek alerjik reaksiyonları azaltır. Özellikle saman nezlesi gibi alerjik rinit durumlarında çörek otu tüketmek burun akıntısı, hapşırma, kaşıntı gibi belirtileri iyileştirebilir.
- Cilt sağlığını korur: Çörek otu yağı, ciltteki iltihaplanmayı ve enfeksiyonu önleyerek cilt sağlığını korur. Akne, sivilce, egzama, sedef gibi cilt hastalıklarında çörek otu yağı ile cilde masaj yapmak faydalı olabilir. Ayrıca çörek otu yağı ciltteki yaraların iyileşmesini ve hücrelerin yenilenmesini hızlandırır.
- Astım ve bronşit tedavisinde yardımcıdır: Çörek otu, solunum yollarındaki iltihaplanmayı ve spazmı azaltarak astım ve bronşit gibi hastalıklarda nefes almayı kolaylaştırır. Öksürük, hırıltı, nefes darlığı gibi belirtileri hafifletir. Astım ilaçları ile birlikte çörek otu tüketmek daha etkili olabilir.
- Diyabet tedavisinde yardımcıdır: Çörek otu, kan şekerini düzenleyici bir etkiye sahiptir. Diyabet hastalarının her gün çörek otu tohumu veya yağı tüketmeleri kan şekerini kontrol altında tutmalarına yardımcı olabilir. Çörek otu ayrıca insülin direncini azaltarak diyabetin ilerlemesini önleyebilir.
- Yüksek tansiyonu düşürür: Çörek otu, kan damarlarını genişleterek kan basıncını düşürür. Yüksek tansiyon hastalarının günde 1 gram çörek otu tohumu veya yağı tüketmeleri tansiyonlarını normal seviyeye getirebilir.
- Kolesterolü düşürür: Çörek otu, kandaki kötü kolesterol (LDL) seviyesini düşürerek kalp sağlığını korur. Aynı zamanda iyi kolesterol (HDL) seviyesini artırarak damar sertliği ve kalp krizi riskini azaltır.
- Romatizmal ağrılara iyi gelir: Çörek otu yağı, romatizmal ağrılara iyi gelen bir bitkidir. Romatizmal ağrıların olduğu bölgelere çörek otu yağı ile masaj yapmak ağrıyı ve iltihabı azaltabilir.
- Adet sancılarını hafifletir: Çörek otu yağı, adet dönemindeki kas spazmlarını ve ağrıları hafifletir. Adet öncesi veya sırasında çörek otu yağı ile karın bölgesine masaj yapmak rahatlama sağlayabilir.
Çörek Otu Nasıl Kullanılır?
Çörek otunu yemeklerde kullanmanın birçok yolu vardır. İşte bunlardan bazıları:
- Çörek otunu hamur işlerinin içine veya üzerine serpebilirsiniz. Örneğin, poğaça, börek, ekmek, simit gibi hamur işlerinde çörek otu çok yakışır. Hamur işlerinin üzerine yumurta veya yoğurt sürerek çörek otunu yapıştırabilirsiniz. Hamur işlerinin içine ise peynirli veya kıymalı harçlara çörek otu ekleyerek aroma verebilirsiniz.
- Çörek otunu tatlılarda da kullanabilirsiniz. Özellikle susamla birlikte çörek otu tatlılara hoş bir lezzet katar. Örneğin, köy kahkesi, tahinli kurabiye, irmik helvası gibi tatlılarda çörek otu kullanabilirsiniz.
- Çörek otunu dondurma yapımında da deneyebilirsiniz. Bir paket krem şanti, 200 ml süt, 1 yumurta, 4 yemek kaşığı şeker ve 5 yemek kaşığı çörek otunu karıştırarak buzdolabında 5 saat bekletin. Damak tadınıza göre dondurmanıza damla çikolata veya meyve de ekleyebilirsiniz.
- Çörek otunu yoğurtla birlikte tüketebilirsiniz. Ev yapımı yoğurdun üzerine çörek otu serperek hem sağlıklı hem de lezzetli bir kase hazırlayabilirsiniz. Çörek otlu yoğurt diyet yapanlar için de ideal bir öğündür.
- Çörek otunu salata soslarında da kullanabilirsiniz. Öğütülmüş çörek otunu zeytinyağı, limon suyu, sarımsak ve tuz ile karıştırarak nefis bir sos elde edebilirsiniz. Bu sosu yeşil salata, havuç salatası veya patates salatası gibi salataların üzerine gezdirebilirsiniz.
- Çörek otunu sebze yemeklerinde de değerlendirebilirsiniz. Örneğin, fırında sebze yemeği yaparken sebzelerin üzerine çörek otu serpebilirsiniz. Bu şekilde sebzeler daha lezzetli ve aromalı olacaktır.
Çörek otu hem sağlıklı hem de lezzetli bir baharat olduğundan mutfağınızda bulundurmanızda fayda var. Çeşitli yemeklerde çörek otunu deneyerek sofralarınıza renk katabilirsiniz.
